Położna Podstawowej Opieki Zdrowotnej (POZ) czyli położna środowiskowo - rodzinna to osoba, która sprawuje profesjonalną i kompleksową opiekę położniczo – ginekologiczną nad kobietą od urodzenia do śmierci oraz opiekę neonatologiczną nad noworodkiem.
Każda dorosła kobieta ma prawo do wyboru położnej POZ. Rodzic ma prawo wybrać położną dla niepełnoletniej córki (od 0 – 18 r.ż.) oraz dla syna do ukończenia 2 miesiąca życia.
Zadania POŁOŻNEJ POZ:
1. Opieka nad kobietą w ciąży:
Położna prowadzi edukację kobiet w ciąży, w tym kobiet w ciąży wysokiego ryzyka, przygotowuje do porodu, w tym do porodu rodzinnego. Spotkania edukacyjne odbywają się w domu pacjentki, której wiek ciążowy jest wyższy niż 21 tygodni. Spotkania mają na celu indywidualne przygotowanie
pacjentki i jej najbliższych do nowej roli życiowej.
Edukacje mogą odbywać się z następującą częstotliwością:
- 1 raz w tygodniu w okresie od 21. do 31. tygodnia ciąży,
- 2 razy w tygodniu w okresie od 32. tygodnia ciąży do terminu rozwiązania.
Harmonogram spotkań (ilość i częstotliwość) oraz ich indywidualny charakter ustalany jest wspólnie przez pacjentkę i położną.
Podczas spotkań edukacyjnych poruszane są następujące tematy:
- Styl życia kobiety ciężarnej i odżywianie.
- Przygotowanie do porodu naturalnego.
- Wyprawka dla mamy i dziecka.
- Plan porodu – przygotowanie.
- Prawa rodziny podczas porodu i okresu okołoporodowego.
- Połóg.
- Przygotowanie do karmienia piersią.
- Pielęgnacja noworodka.
- Powrót płodności po porodzie.
Tematyka i priorytety edukacyjne są ustalane na pierwszym spotkaniu w domu pacjentki.
2. Opieka nad matką i noworodkiem
Po porodzie położna opiekuje się kobietą i noworodkiem. Położna zobowiązana jest do co najmniej 4 a maksymalnie 6 wizyt patronażowych.
Pierwsza wizyta odbywa się w ciągu 48 godzin (dni robocze) od powrotu matki z dzieckiem ze szpitala do domu (od dnia zgłoszenia).
W ramach wizyt patronażowych położna:
- ocenia i kontroluje przebieg połogu u matki, w tym rozpoznaje nieprawidłowości tego okresu;
- czuwa nad prawidłową adaptacją do życia pozamacicznego dziecka: każdorazowo ocenia masę ciała; dokonuje pomiarów: długość ciała, obwód głowy i klatki
piersiowej w 4 tygodniu życia; ocenia prawidłowość odruchów oraz stan powłok skórnych, błon śluzowych oraz stopień gojenia się kikuta pępowinowego;
- czuwa nad prawidłowym rozwojem psychoruchowym dziecka;
- edukuje rodzinę w zakresie promocji karmienia piersią, czuwa nad prawidłowym rozpoczęciem karmienia; rozwiązuje problemy laktacyjne zarówno ze strony matki jak i dziecka;
- edukuje rodzinę w zakresie prawidłowej pielęgnacji i postępowania sprzyjającego rozwojowi dziecka;
- promuje zachowania prozdrowotnych w rodzinie oraz identyfikuje potencjalne czynniki ryzyka;
- współpracuje z lekarzem POZ;
3. Opieka nad kobietą po zabiegach ginekologicznych:
Położna opiekuje się także kobietami po operacji ginekologicznej lub onkologiczno- ginekologicznej. Skierowanie na podstawie którego położna obejmuje pacjentkę opieką wydaje lekarz z oddziału, na którym była operowana.
Do obowiązków położnej należą między innymi:
- podawanie leków różnymi drogami i technikami zleconymi przez lekarza zgodnie z odrębnymi przepisami, w tym wykonywanie iniekcji domięśniowych, dożylnych, śródskórnych oraz wykonywanie wlewów dożylnych,
- zdejmowanie szwów,
- cewnikowanie pęcherza moczowego u kobiet, usuwanie cewnika, płukanie pęcherza,
- wykonywanie wlewów/wlewek doodbytniczych,
- płukanie pochwy,
- leczenie i opatrywanie oparzeń, ran, odleżyn we współpracy z pielęgniarką POZ,
- wykonywanie zabiegów z zastosowaniem ciepła i zimna,
- ustalanie diety kobiety zgodnie z potrzebami.